4 İş Kolik Arkadaş Sohbet Ediyor.
Konu: Yeni nesil girişimcilik modeli?
Kemal: Konuyu
Kazan& Kazan Kanunları (KAKEP) odağında sorguluyoruz.
Savji dholakia(1) Hindistan'da Hari Krishna Exports isimli elmas
şirketinin sahibidir. Dolar milyarderi iş adamı Savji Dholakia, yüksek
performans gösteren çalışanları için tam 400 daire ve 1260 otomobil ve elmas
takılardan oluşan bir hediye paketi hazırlar. Bütün çalışanlarının hediye alabileceği
şekilde bir çekiliş oluşturur. Tüm hediyeleri çalışanlara çekilişle dağıtır.
KAKEP.1 UYANIŞ: “Bilinç Dışı Körlükten Kurtul”
Bunu sizce neye yapıyor? Deli falan mı, bu adam?
Serdar: Bana
göre, günümüzde
bunu yapmaması delilik! Yeni nesil girişimcilik modelini uyguluyor sadece.
Çalışanlarını çok sevdiği için yapmıyor. Asıl amacı daha çok para kazanmak!
Çalışanlarının emeğinden, alın terinden çalarak, vergi kaçırarak,
devleti dolandırarak işini sürdürebilme dönemi kapanıyor. Adım attığımız
endüstri 4.0 çağında çalışanlarıyla, müşterileriyle, tedarikçileriyle
kazan& kazan ortaklığı kurmayan iş adamları için deniz bitti.
KAKEP.2 AMAÇ: “Kazan& Kazandır Amaçlarını Belirle”
Can: Savji dholakia
yeni nesil bir iş adamı olarak bunu 90’ larda fark etmiş. 1992 yılında sıfırdan
kurduğu şirketi, bir kazan& kazan ortaklığı olarak görenlerden! Ona göre, bu
noktaya gelmesinde en büyük pay çalışanlarına ait! Çalışanları zengin ve mutlu
görmek istiyor. Bunu sağlamak ve sürdürmek için de yukarıdaki gibi yaratıcı
düşünceler üretiyor.
Caner: Tüm
çalışanları değil de 1700 çalışanını ödüllendiriyor. Kalan 3800 çalışanı için
de bu bir motivasyon örneği sanırım. Onlarda kendilerini sürekli iyileştirme ve
geliştirme yarışında arayı kapatmak için daha çok çalışmak zorundalar.
KAKEP.3
HEDEF: “Hedefini Duyur”
Bizim işverenlerde böyle uygulamalar göremiyorum. Varsa da ben
bilmiyorum. Yeni milyarderleri izliyorum, Bazıları etrafındaki güzel
kadınlarla, pahalı arabalarla kendilerinden bahsettirmek peşindeler. Oysa küresel
şirket olmanın, kuşaklar boyunca şirketin yaşamasını ve gelişmesini sağlamanın
yolu, kazan& kazan paylaşımından geçiyor.
Kemal: Svji
Dholakia Hindistan'ın elmas kralı! 1700 çalışanına dağıttığı, 1260 otomobil ve
400 daire ve değerli mücevherleri, yüksek performans gösteren çalışanları
arasından seçiyor. Ödüllendiren çalışanlar 5500 personelin en başarılıları! Hediyelerin
toplamda 7.700 bin dolara mal olacağı tahmin ediliyor. Dholakia iki yıl önce de
1200 çalışanını 200 daire 400 otomobil ve 500 pahalı mücevherle
ödüllendirmişti.
KAKEP.4
STRATEJİ: “Hedefe Uygun Strateji Seç”
Can: 70'ten
fazla ülkede ihracat yapan Dholakia, ödülleri sahiplerine verdiği törende
şunları söylüyor, "Hiçbir
şey çalışanlarımdan daha değerli değil. Onları mutlu görünce hissettiğim
mutluluğu tarif etmek imkânsız! Çalışanlarınızı mutlu tutarsanız Allah da sizin
mutluluğunuzu daim eder" açıklamasında bulunur.
Kemal: Dünyada
çalışanlarıyla birlikte zenginleşen yeni nesil iş adamlarının sayısı her geçen
gün artıyor. Bunlardan biri de Dan Price(2);
Dan_price, Gravity adlı
bir teknoloji şirketinin kurucusu ve CEO'su. ABD'li işadamı Dan Price kendi
maaşını neredeyse sıfıra indirerek çalışanları arasında dağıtmaya karar veriyor.
Bu çalışanlar için yüzde 400'lük bir artış anlamına geliyor. Dan Price'ın bu
radikal kararı tüm dünyada ses getirdi.
KAKEP.5
RİSK YÖNETİMİ:
“Dinamik
Önlemler Uygula”
Serdar: Çalışanlarının
cebine para koyarak zorla tatile gönderen iş adamları var; Bart Lorant onlardan
biri; Lorant CEO'su olduğu Full Contact şirketinde herkesi zorunlu olarak
tatile gönderiyor. Tatile gitmeleri için çalışanlarına maaş harici 7500 dolar
veriyor. Ancak çalışanlar Lorant'ın şu iki şartını yerine getirmek zorunda:
·
Birincisi gerçekten bir tatil
yaptıklarını kanıtlamak zorundalar,
·
İkincisi ise iki hafta boyunca
tek bir maile bile cevap vermeyecek, şirketten kimseyle iletişim kurmayacaklar.
Lorant, bir röportajında
şunları söylüyor: "Bunu çalışanlarımın mutluluğu için değil, işimin
başarısı için yaptım ki öyle de oldu."
Can: Tüm bu
işadamları arasında favorim, Branson Virgin Group adlı bir medya şirketinin
CEO'su! Branson bir
gün çalışanlarının ofise gelmelerini yasakladığını duyuruyor. Evden çalışmanın
çalışanlarının rahatını ve verimini arttıracağını düşünüyor. Branson, acil durum olmadıkça toplantı yapılmasını da
yasaklamasıyla biliniyor. Şu an Virgin Group çalışanlarının yüzde 80'i
evlerinden çalışmakta!
Caner: Çalışanlarınız
ailenizin bir parçasıdır. Yediğiniz, içtiğiniz ayrı gitmesin. Tatile
çalışanlarıyla birlikte çıkan patronlar var; Tiens Group Company'nin sahibi
ünlü Çinli milyarder Li Jinyuan, şirketinin 20. yıl dönümünde 6400 çalışanı ile
birlikte Fransa'ya tatile çıktı. 6500 çalışanla beraber yapılan Monaco tatili
iş adamına yaklaşık 15 milyon dolara patladı.
Kemal: Oprah
Winfrey’ de tatile çalışanlarıyla çıkanlardan biri! Dünyaca ünlü televizyon
yıldızı 55. yaş gününde çalışanlarına müthiş bir sürpriz yaparak; gemi turuyla
Türkiye, İspanya, İtalya gibi ülkelerin içerisinde bulunduğu bir Akdeniz turu
yaptı. Bu harika tatilde her bir çalışanın maliyeti 7 bin dolar olmuş.
Serdar: Patron
kendi çocuklarını yurt dışında en güzel okullarda okutuyor. Çocuklarının bir
eli yağda, diğeri balda! Altlarında arabalar, vur patlasın, çal oynasın. Peki,
bu zenginlik/ değirmenin suyu nereden geliyor. Çok basit çalışanlarının emeği
sayesinde yaşanan hayatlar bunlar!
KAKEP.6
TEKLİF: “Sektör Aktörlerine/Oyuncularına Ret
Edilemeyecek Teklifler Getir”
Bunun farkında olup gereğini yapanların sayısı her geçen gün artıyor. Chieh_Huang
Boxed.com CEO'su Chieh Huang bunlardan biri, çalışanlarına müthiş bir jest
yaptı. Şirketinde çalışan kişilerin çocuklarının geleceği hakkında
endişelendiğini fark eden Huang; sayılarına ya da masraflarına bakmadan,
çalışanlarının bütün çocuklarının gelecekteki üniversite masraflarını üstlendi.
Can: Sıfırdan
bir şirket kurup, astronomik fiyata satan bir girişimci kazancını çalışanlara
dağıtır mı? Cevabım evet. Bunu yapan patronlardan biri, Wiley Cerilli! Kendisi Single
Platform şirketinin CEO'su; şirketini yeni baştan tekrar kurdu ve 100 milyon
dolara sattı. Buraya kadar her şey normal ancak o satıştan kazandığı paranın
tamamını performanslarına göre şirket çalışanları arasında dağıttı. En yüksek
prim 1 milyon doların, en düşük prim ise 10 bin doların üzerinde idi.
Caner: ülkemiz
iş adamlarına haksızlık etmeyelim. Karınca kararınca küresel yeni nesil iş
adamlarının izinden gidenler de var, Nevzat Aydın onlardan biri! Kendisini ülkemizden
yemeksepeti.com sitesinin CEO'su olarak tanıyoruz. Aydın şirketini Delivery
Hero adlı şirkete 589 milyon dolara sattı ve Türkiye'deki en büyük internet
platformu satışını gerçekleştirdi. Ancak paranın tamamını kendisine saklamadı.
Paranın 27 milyon dolarını "Bunu beraber yaptık, bu sizin hakkınız!"
diyerek 114 şirket çalışanı arasında pay etti.
KAKEP.7
PAYLAŞIM: “Kazandığından Fazla Kazandır”
Kemal: Çalışanları,
para vermeden ödüllendirmenin farklı yolları da var; (3)Özellikle kriz
dönemlerinden geçiyorsanız, bu önlemleri uygulayabilirsiniz. Diğer yandan
şirketiniz kapanmanın eşiğinde olabilir. Böylesi durumlarda çalışanlarınızla
kazan& kazan ortağı olduğunuzu onlarca farklı yolla gösterebilirsiniz;
§ Çalışanınızın
en az sevdiği bir projeden ayrılmasına izin verin.
§ Çalışanınıza
bir günlüğüne kendi ofisinizi kullanmasına imkânı verin.
§ Çalışanınızın
kendi park yerinizi kullanmasına izin verin.
§ Beğendiğiniz
çalışanlarınıza, el yazısıyla teşekkürler notu gönderin.
Serdar: Para
dışı ödüllendirmeler saymakla bitmez? Yeter ki bu konuda kafa patlatalım;
§ Bir
konferans ya da toplantı salonuna çok beğendiğiniz bir çalışanınızın ismini
verin.
§ Çalışanlarınızın
eşlerini, çocuklarını şirkette yenecek öğle yemeğine davet edin.
§ Çocuklarınızın
çocuklarına hediye bilgisayar oyunları hediye edin.
§ Çalışanlarınıza
bir günlük ücretli izin hakkı tanıyın.
§ Sevdiğiniz
çalışanınıza, yepyeni bir masa ya da başka bir ofis eşyası alın.
Can: Başarılı
çalışanlarınızı arkadaşlarının arasında onurlandırmak da çok etkilidir;
§ Çalışanın
başarılarını kutlayan bir video hazırlayın.
§ Herkesin
ortasında teşekkür edin.
§ Ev
adreslerine doğum günü notu yollayın.
§ Onları tango
dersi gibi eğlenceli bir kursa gönderin.
§ Ailesine
söz konusu çalışanın şirket için ne kadar önemli olduğuna dair bir plaket
gönderin.
§ Onlara
konser veya tiyatro bileti alın.
§ En
sevdikleri çocuk mağazasında geçerli olan bir hediye çeki alın.
Caner:
Çalışanlarınız kısıtlı maaşları nedeniyle kültürel etkinliklere gidemiyordur.
Yardımcı olabilirsiniz;
§ En
sevdikleri yazarın kitabını veya en sevdikleri müzisyenin CD'sini alın.
§ Masalarına
aile albümlerini koymaları için onlara çerçeve alın.
§ Çocuklarının
yaz kampını karşılayın.
§ İki
adet sinema/tiyatro(konser bileti alın.
§ Benzin
ücretlerini karşılayın.
§ Özgeçmişine
koyması için resmi bir övgü mektubu yazın.
§ 3
günlük gemi tatillerinden alın ve onlar için küçük bir tatil ayarlayın.
Kemal: Çalışanlarınızın
doğum günlerini şirkette kutlayın. Onlara hediyeler alın;
§ Saatlerle
ilgili esnek olmalarına müsaade edin.
§ Haftada
bir gün evden çalışmalarına izin verin.
§ Doğum gününü
şirkette doğum günü pastasıyla kutlayın.
§ Her
çalışan için diğer çalışanların onun hakkındaki olumlu şeyleri yazdıkları birer
kâğıt oluşturun.
§ Şirketin
bir köşesine onur listesi asın ve onların isimlerini yazın.
§ İşlerini
iyi yaptıklarını gösteren bir ödül yaratın ve onu verin.
Serdar: Onları
şaşırtacak sürprizler yapın;
§ Onları
pikniğe götürerek şaşırtın.
§ Arabalarını
yıkatın.
§ En
sevdikleri dergiye onları abone yapın.
§ Şirkette
hep beraber kahvaltı edin.
§ Yeni,
daha üst bir titr verin.
§ Çalışanların
kendi aralarında bilgisayar ya da basket oynayabileceği oyun zamanları yaratın.
§ Yıllık
ödül törenleri düzenleyin ve çalışanlarınızı katkılarından dolayı ödüllendirin.
§ Şirkete
katılma yıldönümlerini kutlayın.
§ Cuma
günleri daha rahat giyinmelerine izin verin.
§ Çalışanların
oyun oynayıp rahatlayabilecekleri bir dinlenme odası yaratın.
KAKEP.8 TAKTİKLER:
“Ortaklaşa Kazandıran Taktikler Uygula”
Can: Yukarıda
bahsetmiştim. Benim favori iş adamım Richard Branson, büyük bir İngiliz iş
adamı ve yatırımcı. Virgin Group ve irili ufaklı yaklaşık 400 şirketin sahibi.
İş ararken kapılar bir bir yüzüne kapanan çok değerli gençlerimiz için bir rol
modeli olduğunu düşünüyorum. Başarısının sırlarına yakından bakalım;
Branson, 8 farklı sektörde faaliyet gösteren milyarlık dolarlık
şirketlere sahip tek girişimci olan Branson’ un kişisel servetinin 5 milyar
dolar değerinde olduğu düşünülüyor.
Caner: Cesur
kişiliğiyle bilinen Branson; Virgin Airlines, Virgin Mobile, Virgin Galactic
gibi pek çok büyük şirkete sahip. Yani hem telekomünikasyon sektöründe hem
havayollarında hem de uzaycılıkta duayen bir isim o. Özellikle Virgin
Havayolları’nın kuruluş süreci, tüm girişimcilerin bilmesi ve ders alması
gereken bir öneme sahip.
18 Temmuz 1950’de İngiltere’nin Surrey bölgesinde doğan Richard Branson
öğrenciyken çeşitli sorunlar yaşar. (1) 16 yaşındayken de okulu bırakır. Aldığı
bu karar da eninde sonunda Virgin Records’u kurmasını sağlayacaktır.
Kemal: Branson,
ilk girişimlerini müzik sektöründe yapar. Daha sonra diğer alanlara da kayarak
milyarder olacaktır. Sıcak hava balonuyla okyanusların üzerinden geçmiş olan
Branson maceracı ruhu ve spor alanındaki başarılarıyla da ünlü biri.
Serdar: Disleksi
ile mücadele eden Richard okulda zor zamanlar geçirir. Hatta 13 yaşına kadar
devam ettiği Scaitcliffe Erkek Okulu’ndan atılmanın eşiğine gelmiştir. Daha
sonra İngiltere’nin Buckinghamshire bölgesindeki Stowe’de yatılı bir okul olan
Stowe School’a geçiş yapar. Burada da zorlanmaya devam eden Branson 16 yaşında
okulu bırakarak Student adında bir gençlik kültürü dergisi çıkardı.
Can: Hedef
kitlesi öğrenciler olan ve öğrenciler tarafından 1966’da çıkarılan bu yayının
ilk nüshası 8000 dolar değerinde reklam alır. Bu reklamlar sayesinde basım
masraflarını karşılayan Branson derginin ilk 50.000 kopyasını ücretsiz olarak
dağıtır.
KAKEP.9
KURALLAR: “Kazan& Kazandır Kurallarından Ödün Verme”
Caner: Takvimler
1969’u gösterdiğinde Branson, Lise diploması bile olmayan Branson, bu müzik dükkânı
açar. Elde ettiği başarı sayesinde 1972’de İngiltere’nin Oxfordshire bölgesinde
bir kayıt stüdyosu açacaktır. Virgin Records etiketiyle yayınlanan ilk çalışma
Mike Oldfield’in 1973 tarihli “Tubular Bells” adlı single’dı. Söz konusu şarkı
Branson’un ekibinin katkılarıyla kaydedilip piyasaya çıktı. Çıkar çıkmaz müzik
dünyasını kasıp kavuran şarkı tam 247 hafta boyunca İngiltere listelerindeki
yerini korudu. 23 yaşında milyoner olan Branson’un kayıt şirketi şimdilerde
Virgin Megastore adıyla faaliyet göstermeye devam ediyor.
Kemal: Girişimciliğe
hiç ara vermeyen Branson 1980’de seyahat şirketi Voyager Group’u, 1984’te
Virgin Atlantic havayollarını kurdu ve Virgin Megastore adlı çok sayıda müzik
dükkanı açar. Ama Branson’un başarıları gibi başarısızlıkları da vardı elbette.
Takvimler 1992’yi gösterdiğinde Virgin maddi sorunlar yaşıyor, firma ayakta
durmakta zorlanıyordu. Şirket o yıl 1 milyar dolar karşılığında THORN EMI’ye
satıldı.
KAKEP.10
SÜREKLİ
İYİLEŞTİRME”KAİZEN” “Hedefleri sürekli iyileştir”
Serdar: Bu
kayıp Branson’u tarumar etmiş, hatta satış sözleşmesi imzalandıktan sonra
ağladığına dair söylentiler ortalıkta dolanmaya başlamıştı. Ancak Branson müzik
sektöründe kalmaya kararlıydı. 1993’te Virgin Radio adlı radyo istasyonunu
kurdu, birkaç yıl sonra da V2 adında ikinci bir plak şirketi açtı. 1996’da
kurulan V2, Powderfinger gibi grupların ve Tom Jones gibi önemli sanatçıların
albümlerini kaydetti.
Can: Günümüzde
Branson’a ait olan Virgin Group’un bünyesinde; İngiltere, ABD, Avustralya,
Kanada, Avrupa ve Güney Afrika gibi 30’dan fazla ülkede faaliyet gösteren 400’ü
aşkın şirketi bulunuyor. İşi iyice büyüten Branson imparatorluğuna bir tren
şirketi, avcılık işletmesi, cep telefonu firması ve Virgin Galactic adında bir
uzay turizmi şirketi de ekledi.
Caner: Spor
alanındaki başarılarıyla da adından söz ettiren Branson 1986’da Virgin Atlantic
Challenger II adlı yatıyla Atlantik Okyanusu’nu geçerek rekor kırdı, ayrıca
1987’de Atlantik, 1991’de de Pasifik Okyanusu’nu sıcak hava balonuyla geçen ilk
kişi oldu. Girişimcilik alanına yaptığı katkılar dolayısıyla 1999’da kendisine
şövalye nişanı verildi. Çalışarak elde ettiği 2,5 milyarlık servet ve bu
servete dahil olan kendine ait iki özel ada ile 2009’da Forbes’in hazırladığı
“Dünyanın En Zenginleri Listesi”nde 261. sırayı aldı.
Kemal: 20’li
yaşlarının sonuna doğru Virgin Adaları’na kız arkadaşını görmek üzere giden
Branson’un uçuşu bazı nedenlerle iptal edildi. Eğer özel bir uçak kiralamazsa
Virgin Adaları’na gitmesi mümkün değildi. Uçak kiralayacak kadar parası yoktu
ancak bu durum onun kafasında yeni bir iş fikrinin canlanmasına mani olamadı
tabii. Hemen havalimanında beyaz bir kartonun üzerine “Virgin Airlines – Virgin
Adaları 39$” yazdı ve insanlara bilet
sattı. Böylece kiralaması gereken uçağın
parasını insanlardan topladı ve hep birlikte Virgin Adaları’na ulaşabildiler.
Bu zekâ dolu hamleden sonra bunu gerçek bir iş koluna dönüştürdü ve
Virgin Havayolları’nı resmi olarak kur
Serdar: Macera
tutkusu hiç dinmeyen Branson, geçtiğimiz yıllarda bilhassa uzay turizmine
odaklandı. Scaled Composites adı şirketle ortaklık ederek The Spaceship Company
adında bir firma kurdu. Şu anda bir alt yörüngesel uzay aracı geliştiren The
Spaceship Company, Nisan 2013’te SpaceShipTwo uzay aracının test uçuşlarını
başlatarak son derece önemli bir adım attı.
Can: Uzay
aracının ilk testi başarıyla tamamlamasından ardından havalara uçan Branson,
NBC News kanalına verdiği bir demeçte “SpaceShipTwo’nun daha ilk uçuşta ses
duvarını aşmasından dolayı gerçekten çok mutluyuz. Her şeyin yolunda gitmesi de
bizi ayrıca sevindirdi” diye konuştu. 2013’ün nisan ayına kadar Virgin
Galactic’in uzay seyahatleri için 500’den fazla bilet satılmıştı bile.
Son söz: “Ne
duruyoruz! Hadi yapalım!” Richard Branson.
Yararlanılan Kaynaklar:
1.
http://www.yeniisfikirleri.net/richard-bransonun-basari-hikayesi/
2.
http://listelist.com/calisanlarina-hediye-veren-patronlar/
4.
https://www.yeniasir.com.tr/insankaynaklari/2012/04/29/calisanlari-para-vermeden-odullendirmenin-40-yolu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder