4 İş Kolik Arkadaş Sohbet Ediyor.
Konu: İşle ilgili, kazaları, hastalıkları, hataları nasıl
önleriz?
Serdar: İşçi
Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), 2017 yılında en az 2006 kişinin iş
kazası sonucu öldüğü belirtiyor! AB istatistiklerine göre takribi, 12000
çalışanın meslek hastalığı kayıtlarına girmesi beklenirken, ortada böyle bir
veri bulunmuyor. (4)
Kemal: Her zamanki gibi Kazan& Kazandır
Eylem Planı “KAKEP” uygulamaları odağında iş kazalarının ve meslek
hastalıklarının önlenmesine yönelik önerilerimiz olacak.
- UYANIŞ: “Bilinç Dışı Körlükten Kurtul”
Can: Birde en
önemlisi ilerde meslek hastalığından sağlık problemleri yaşayacak çalışanlar
var. Ben bunlara meslek hastalığı adayları ile aday adayları çalışanlar
diyorum. Bunlarında yılda yüzbinlerce çalışan
olduğunu tahmin ediyorum. Bu çalışanlara acillere koşturmaktan başka alternatif
de ufukta görünmüyor. Muhtemelen, ellerinde bir torba ilaçla döndüklerinde
mevcut şikâyetlerine yenilerinin de eklenmesi olası görünüyor.
Caner: Türkiye’deki
meslek hastası sayısına ilişkin devekuşu politikası izleniyor. 2016 yılında
sadece Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesine ayakta başvuran meslek hastası sayısı
3 bin 711 kişi, yatarak tedavi gören hasta sayısı ise 1375 kişi oldu. (2)
Kemal: Sosyal
Güvenlik Kurumu (SGK) verilerinde ise meslek hastası sayısı A.B ve İLO (
Uluslararası Çalışma Örgütü) veri ve tahminlerin oldukça uzağında! Bilim
insanlarına ve AB istatistiklerine göre meslek hastası sayısının bin çalışan
başına 4 ile 12 kişi olması bekleniyor. Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) ve
ilgili diğer kurumların 2005 yılı verilerine bir göz atalım;
2. AMAÇ: “Kazan& Kazandır Amaçlarını Belirle”
(1)
Bir yıl içerisinde dünyada 2 milyon 200 bin
insan iş kazası veya meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor.
(2)
İşe bağlı ölümlerin beşte dördü yani 1 milyon
700 bin kişi meslek hastalığından kaynaklı.
(3)
270
milyon kişi iş kazasına maruz kalıyor, yüzde onu kalıcı ya da uzun süreli
sakatlıkla sonuçlanan 160 milyon meslek hastalığı vakası bildiriliyor.
(4)
Yine ILO tahminlerine göre zararlı etkenler
nedeniyle her yıl 438 bin 489 kişinin ölmesi tahmin ediliyor.
(5)
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tahminlerine göre
dünyada her yıl 11 milyon yeni meslek hastalığı vakası meydana geliyor,
bunların 700 bini ölüyor.
(6)
Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı ise Avrupa
Birliğine üye ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu yılda 167
kişi ölüyor, 159 bin kişi meslek hastalığına yakalanıyor.
Türkiye’de ise iş kazası ve meslek hastalıkları sayılarını
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) açıklıyor. Kurum sadece sigortalı çalışan ve
tazminat verdiği kişilerin rakamlarını açıkladığı için bilim insanlarından
eleştiri alıyor. Bilim insanları kurumun açıkladığı rakamın gerçeği
yansıtmadığını söylüyor.
Can: SGK 2014
yılında 494 kişinin, 2015 yılında ise 510 kişinin meslek hastalığına
yakalandığını açıkladı.
Serdar: 2016
yılında sadece Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesine ayaktan başvuran meslek
hastası sayısı 3 bin 711 oldu. Yine 2016 yılında 1375 kişi yatarak tedavi
gördü. Meslek hastalıkları hastanesi İstanbul ve Zonguldak’ta da bulunuyor
ancak bu hastanelere ilişkin rakamlar bilinmiyor. Bu hastanelerde de
Ankara’dakine benzer bir tablo söz konusu olduğunda, meslek hastası sayısının
SGK’ nin açıkladığı rakamın katbekat üstünde olduğu öngörülüyor.
Caner: Yazımızda
geçen kavramlara açıklık getirelim; Dr. Abdullah İnan’ın kişisel bloğundan
derlediğimiz bilgileri paylaşıyoruz.
3. HEDEF: “Hedefini Duyur”
Meslek Hastalığı;
Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre, tekrarlanan bir sebeple veya
işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı, geçici veya sürekli hastalık, sakatlık
veya ruhi arıza halleridir.(3)
Yükümlülük Süresi:
Zararlı mesleksel etkinin sona ermesi ile hastalığın ortaya çıkması arasında
geçebilecek, kabul edilebilir en uzun süredir. Yükümlülük süresi devletin
sorumluluğunu gösterir.
Maruziyet Süresi:
Zararlı etkenin başlamasıyla hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için
gereken en az süredir.
Meslek hastalığının oluşumu, etkenle temas başladıktan sonra
1 hafta- 40 yıl arasında oluşabilir.
Çalışanın maruziyet değerlendirmesinde dikkate alınması
gereken; Maruziyetin türü, Maruziyetin süresi, Maruziyetin düzeyi.
Caner: Çalışanlar
6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununu okumakla işe başlayabilir.
Anlaşılmayan huşuları iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimine sorabilirler
Kemal: Ben bir çalışan
olarak herhangi bir sağlık sorunumda öncelikle işimden kaynaklanıp
kaynaklanmadığını sorgularım. Sorunumu öncelikle iş güvenliği uzmanı ve işyeri
hekimiyle paylaşırım.
Can: İşyerinde iş
sağlığı ve güvenliği kurullarının kararlarına harfiyen uyarım. Uymayan
arkadaşlarımı uyarırım.
Serdar: Arkadaşlarım
ve çalışan temsilcisiyle işimi yaparken sıfır kaza, sıfır hastalık, sıfır hata
hedefli eylem planlarını oluşturur ve uygularım.
4. STRATEJİ: “Hedefe Uygun Strateji Seç”
Kemal: Ülkemizde
meslek hastalığı ana grupları şunlardır:
A Cetveli- Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları
B Cetveli- Mesleki deri hastalıkları
C Cetveli- Mesleki solunum sistemi hastalıkları
D Cetveli- Mesleki bulaşıcı hastalıklar
E Cetveli – Fiziksel etkenlerle olan hastalıklar.
Meslek hastalıkları yapılan işle ve/veya çalışma ortamı
koşulları ile ilgilidir.
Meslek hastalıkları en ideal Periyodik Sağlık Muayeneleri
ile İşyeri Hekimliğince tespit edilebilir.
Serdar: İLO
Meslek hastalıkları tavsiye listesinde olup, ülkemizde olmayan hastalıkları da
konuşmalıyız;
·
Sıcak çalışma ortamından kaynaklanan hastalıklar
·
Ozon ve Osmiyuma bağlı hastalıklar
·
UV ışınlarına bağlı hastalıklar
·
Ruhsal ve Davranışsal bozukluklar.
En çok görülmesi gerektiği halde en az tanı konulan Meslek
Hastalıkları Ülke mevzuatında B cetvelinde tanımlanmıştır.
5. RİSK YÖNETİMİ: “Dinamik Önlemler Uygula”
Can: Bir
hastalığın meslek hastalığı olarak tanımlanabilmesi için yapılacak çalışmanın
aşamaları şunlardır;
·
Hastalık tablosuna doğru bir klinik tanı konması
·
Hastalığın işçinin şu anda çalıştığı işle
ilişkisinin araştırılması
·
Hastalığın çalışılan önceki işlerle olan
bağlantısının araştırılması!
·
İşverenler kendilerine ilgili yerden intikal
eden meslek hastalığını 3 İŞ GÜNÜ içinde SGK ya bildirmek zorundadır.
Caner: Sağlık
sunucuları kendisine gelen vakanın bir iş kazası veya meslek hastalığı olması
durumunda ayrıca 10 GÜN İÇİNDE SGK ‘na
bildirmek zorundadırlar. Mevzuata göre meslek hastalığı tanısı koyabilecek
hastaneler şunlardır;
·
Meslek Hastalıkları Hastaneleri,
·
Devlet Üniversiteleri Tıp Fakülteleri
·
Devlet Eğitim ve Araştırma Hastaneleri.
Kemal: Meslek
hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu
hastalık Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulunun kararı ile meslek hastalığı
sayılabilir.
Serdar: Meslek
hastalığını tespitine dair rapor ve belgeleri içeren meslek dosyaları karar
işlemleri tamamlandıktan sonra ilgili SGK il müdürlüğü/ Sosyal Güvenlik Merkezi
tarafından oluşturulacak “Meslek Hastalığı Arşivinde “ süre sınırlaması olmadan
ve imha edilmeden muhafaza edilecektir.
6. TEKLİF: “Sektör Aktörlerine/Oyuncularına Ret
Edilemeyecek Teklifler Getir”
Can: Ülkemizde 3
meslek hastalıkları Hasta hanesi bulunmaktadır (İstanbul, Ankara,
Zonguldak) Meslek hastalıkları
hastanelerine sevk yolları şöyledir;
·
İşyeri hekiminin periyodik ve günlük muayeneleri
sonunda sevkler
·
Yataklı-yataksız sağlık kuruluşlarından sevkler
·
Meslek hastalıkları hastanelerinin işyeri
inceleme ve tarama muayeneleri sonunda davet
·
Meslek hastalıkları hastanelerinde yapılan
periyodik muayeneler sonucu meslek hastalığı şüphesi ile sevkler
·
Sigortalının meslek hastalığı iddiası ile
başvurusu
·
İSGÜM ve İş Teftiş Bölge Müdürlüğü elemanlarının
sevkleri ile.
Caner: Meslek
hastalığına neden olan etkenlerin vücuda başlıca giriş yolları şunlardır;
·
Akciğerler (solunum),
·
Deri (emilim),
·
Ağız (sindirim).
Kemal: Klinik
tanı konmasının yanı sıra, hastalığın meslekle olan ilişkisinin de ortaya
konması gerekir. Bunun için de hastalığın nedeni olan faktörün işyeri ortamında
olduğu gösterilmelidir. Bu amaçla ortam ölçümleri ve önceki raporlardan
yararlanılabilir.
7.
PAYLAŞIM: “Kazandığından Fazla Kazandır”
Can: Meslek
hastalıkları tümüyle ÖNLENEBİLEN hastalıklardır. Sorun hastalıkların kayıtlara alınmamasından geliyor. Kayıtlara
alınanlar içinde o sektöre yönelik önleyici tedbirlere ihtiyaç bulunuyor.
Kemal: Meslek Hastalıkları Sınıflandırılması
şöyledir;
·
Kimyasal kaynaklı meslek hastalıkları
·
Ağır metaller
·
Aromatik ve alifatik bileşikler
·
Gazlar
·
Fiziksel kaynaklı meslek hastalıkları
·
Gürültü ve sarsıntı
·
Tozlar
·
Sıcak ve soğuk ortamda çalışma
·
Düşük ve yüksek basınçta çalışma
·
Radyasyon (iyonize olan ve olmayan)
·
Biyolojik kaynaklı meslek hastalıkları
·
Bakteriler
·
Virüsler
·
Psiko-sosyal kaynaklı meslek hastalıkları
·
Depresyon
·
Manik-depresif Sendrom
·
Ergonomiye özensizlikten kaynaklanan meslek
hastalıkları
8. TAKTİKLER: “Ortaklaşa Kazandıran Taktikler Uygula”
Caner: Son 15
yılda toplam 20 bin 500 işçinin yaşamını yitirdiği ifade edildi.(4)
“Meslek hastalıkları, buzdağının görünmeyen yüzü”
İSİG, bu rakamlara meslek hastalıkları sonucu ölümlerin
dahil olmadığını belirtiyor:
9. KURALLAR: “Kazan& Kazandır Kurallarından Ödün Verme”
Can: KAKEP Kapsamında
sıfır kaza, sıfır hastalık, sıfır hata hedefine yönelik kurallar geliştirdik.
·
İşyerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, iş
sağlığı ve güvenliği kurulu kararlarını öğrenir ve uygularım.
·
İşyerinde görsel ve yazılı talimatlara harfiyen
uyarım.
·
Kullandığım makine, teçhizatların kullanım ve
bakım talimatlarına uygun çalışırım.
·
Kurallara uymayan arkadaşlarımı uyarırım.
·
Yaptığım işlerle ilgili risk analizini öğrenir,
işimle ilgili öneriler getirir, alınması gerekli önlemlere uyarım.
·
İşyerinde zorunlu olduğum kişisel koruyucu
donanımlarını uygun şekilde kullanırım.
·
İstenen diğer kurallara uygun çalışırım.
10.SÜREKLİ İYİLEŞTİRME”KAİZEN” “Hedefleri sürekli iyileştir”
Son söz: Tüm
kazalar ve hastalıklar ile üretim ve hizmet hatalarını, tehlikeli durum ve
davranışları son vererek ortadan kaldırabiliriz.
Faydalanılan kaynaklar:
(3) Dr. Apdullah İnan kişisel blog
(4) http://bianet.org/bianet/emek/193023-2017-de-en-az-2006-isci-oldu?bia_source=rss
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder